Δύο χρόνια συμπληρώθηκαν από την αγιοκατάταξη του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή (κατά κόσμον Φραγκίσκος Κόττης) (Λεύκες Πάρου, 12 Φεβρουαρίου 1897 - Άγιον Όρος, 15 Αυγούστου 1959).
Ήταν Έλληνας Ορθόδοξος Μοναχός και Γέροντας (πνευματικός πατέρας και οδηγός) μικρής συνοδείας Μοναχών στο Άγιον Όρος
Η διδασκαλία του και το πνευματικό του έργο διασώζεται σε 65 επιστολές του, που έχει εκδώσει η Ιερά Μονή Φιλοθέου, καθώς και σε αριθμό βιβλίων διαφόρων εκδόσεων.
Η περίοδος παρουσίας του στον Άθωνα, είναι η εποχή έλλειψης πνευματικών οδηγών, που ήταν σε θέση να διδάξουν τη Νοερά Προσευχή σε σχέση με την κάθαρση της καρδιάς και του νου από τα πάθη, με ουσιαστικό τρόπο και όχι με το νομικίστικο χαρακτήρα της τήρησης των χριστιανικών καθηκόντων. Ακόμα και οι αριθμοί των μοναχών ήταν πολύ μικροί στα διάφορα μοναστήρια. Η επάνδρωση έξι ιερών μονών και η πνευματική αναγέννηση του Αγίου Όρους, αλλά και πολλών γυναικείων μοναστηριών στον ελληνικό χώρο, οφείλεται στον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή.
Εκοιμήθη στις 15 Αυγούστου 1959 στη Νέα Σκήτη του Άθω, στην ιερά καλύβη Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Ο τάφος του βρίσκεται σε εκκλησάκι στη Νέα Σκήτη Αγίου Όρους, κοντά στον Πύργο της Σκήτης. Τα Άγια Λείψανά του έχουν ανακομισθεί. Η Τίμια Κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου στην Αριζόνα των Η.Π.Α.
Ο ίδιος εξιστόρησε την πάλη τους με τους δαίμονες.
«Λοιπὸν μίαν νύκτα, καθὼς ηὐχόμην, ἦλθον πάλιν εἰς θεωρίαν καὶ ἡρπάγη ὁ νοῦς μου εἰς ἕνα κάμπον· καὶ ἦσαν κατὰ τάξιν -κατὰ σειρὰν- μοναχοὶ συνταγμένοι πρὸς μάχην. Καὶ ἕνας στρατηγὸς ἦλθε πλησίον μου καὶ μοῦ λέγει: Θέλεις, μοῦ λέγει, νὰ εἰσέλθης νὰ πολεμήσης εἰς τὴν πρώτην γραμμήν; Καὶ ἐγὼ τοῦ ἀπάντησα ὅτι σφόδρα ἐπιθυμῶ νὰ μονομαχήσω μὲ τοὺς ἀντίκρυ αἰθίοπας, ὅπου ἦσαν κατέναντι ὠρυόμενοι καὶ πῦρ πνέοντες ὡσὰν ἄγριοι σκύλοι, ὁποὺ μόνον ἡ θεωρία τους σοῦ ἐπροξένει τὸν φόβον. Ἀλλ᾿ εἰς ἐμένα δὲν ἦταν φόβος· διότι εἶχον τόσην μανίαν, ὅπου μὲ τὰ δόντια μου νὰ τοὺς σχίσω.
Εἶναι δὲ ἀληθὲς ὅτι καὶ ὡς κοσμικὸς ἤμουν τοιαύτης ἀνδρείας ψυχῆς. Τότε λοιπὸν μὲ χωρίζει ὁ στρατηγὸς ἀπὸ τὰς γραμμάς, ὅπου ἦταν ἡ πληθὺς τῶν πατέρων. Καὶ ἀφοῦ διήλθομεν τρεῖς ἢ τέσσαρας γραμμὰς συνταγματικῶς μὲ ἔφερεν εἰς τὴν πρώτην γραμμήν, ὅπου ἦσαν ἕνας ἢ δυὸ ἀκόμη κατὰ πρόσωπον τῶν ἀγρίων δαιμόνων. Αὐτοὶ ἦσαν ἕτοιμοι νὰ ὁρμήσουν καὶ ἐγὼ ἔπνεον πῦρ καὶ μανίαν κατεναντίον τους. Καὶ μὲ ἄφησε ἐκεῖ ἀφοῦ εἶπε: Ὅποιος ἐπιθυμεῖ νὰ πολεμήση ἀνδρείως μὲ αὐτούς, ἐγὼ δὲν τὸν ἐμποδίζω, ἀλλὰ βοηθῶ». (3)
Αὐτὸς εἶναι ὁ Γέρων Ἰωσὴφ· ὁ γενναῖος στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος μὲ τὴν βοήθειαν τοῦ Χριστοῦ πολεμεῖ εἰς τὴν πρώτην γραμμὴν καὶ ἀποδιώκει τὰς φάλαγγας τῶν δαιμόνων. Αὐτός, ὅπως βεβαιώνη ὁ ἴδιος, εἰσῆλθεν εἰς ὅλα τὰ καταφύγια τοῦ διαβόλου καὶ κατετροπωσε αὐτόν: «Κἀγὼ δὲ ἐπ᾿ ἀληθείας σᾶς λέγω ὅτι εἰσῆλθον εἰς ὅλα τὰ καταφύγια τοῦ ἐχθροῦ καὶ σκληρῶς μονομαχήσας ἐξῆλθον διὰ τῆς χάριτος».
Στις 20 Οκτωβρίου 2019 και ευρισκόμενος στις Καρυές του Αγίου Όρους, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ανήγγειλε ότι επίκειται η επίσημη αγιοκατάταξη του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή στο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας.
Τα λείψανά του φυλάσσονται στη Μονή Βατοπεδίου. Στις 9 Μαρτίου 2020, η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη, προέβη στην αναγραφή του Γέροντος Ιωσήφ στο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος μίλησε πρόσφατα για αυτόν:
«Φυσικά, δεν γνώριζα προσωπικά τον Άγιο Ιωσήφ τον Ησυχαστή. Γεννήθηκα τη χρονιά που πέθανε… Αν και γνώριζα όλους τους πατέρες που ήταν κοντά του.
Από το 1973 βρίσκομαι στην αδελφότητα του μοναχού Ιωσήφ του Βατοπαιδίου, όπου φυσικά ακούγαμε συχνά για τον Άγιο Ιωσήφ τον Ησυχαστή και συναντούσαμε όλους τους πατέρες που συνδέονταν μαζί του και ήταν πνευματικά του παιδιά.
Είναι ο πατέρας και ο δάσκαλός μας. Και ό,τι κάνουμε στην πνευματική μας ζωή, προσπαθούμε να το κάνουμε σύμφωνα με τη διδασκαλία του και με την ευλογία του. Και είμαι πεπεισμένος ότι ό,τι μπορέσαμε να κάνουμε, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, προέρχεται από τον Άγιο Ιωσήφ τον Ησυχαστή—όλα έχουν επιτευχθεί μέσω των προσευχών του.
Όπως όλοι οι άγιοι, έτσι και ο Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής φώτισε τόσο τη δική του ψυχή όσο και ολόκληρη την Εκκλησία με τη ζωή και τη διδασκαλία του—ιδιαίτερα εκείνους τους ανθρώπους που αγαπούν την προσευχή του Ιησού, τον μοναχισμό και επιθυμούν να αγαπήσουν τον Χριστό με όλη τους την καρδιά. Για αυτούς ο π. Ο Ιωσήφ είναι ένα λαμπρό αστέρι, που φωτίζει και δείχνει το δρόμο».