x 
Καλάθι - 0,00 €

Καλάθι

Το καλάθι σας είναι άδειο.

Πως επηρέασε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας

| Ελληνορθοδοξία

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ ΕΔΩ

ΣΤΕΙΛΤΕ ΜΗΝΥΜΑ

Στις 7 Νοεμβρίου 2022 εκοιμήθη ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει κηρύξει εξαήμερο πένθος. Από τις Τοπικές Εκκλησίες στέλνονται συλλυπητήρια στην Κύπρο. 

Ο Κύπριος αρχιεπίσκοπος ήταν ένας από τους επικεφαλής των τεσσάρων «ελληνικών» Εκκλησιών που έχουν αναγνωρίσει την Νέα εκκλησία της Ουκρανίας (OCU). 
Ο επικεφαλής της Αρχιεπισκοπής στις Ηνωμένες Πολιτείες, Ελπιδοφόρος, δήλωσε ότι ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ήταν «τολμηρός υπέρμαχος της ορθόδοξης ενότητας και ένθερμος υπερασπιστής της OCU». Δεν είναι μυστικό ότι ο αείμνηστος ιεράρχης υποστήριξε τον Επιφάνιο λόγω των επίμονων αιτημάτων του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. 

Πώς ξεκίνησαν όλα
Η αναγνώριση από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως του Φιλάρετου Ντενισένκο και του Μακάριο Μαλέτιτς, μαζί με τους οπαδούς τους (δηλαδή το UOC-KP και το UAOC), βύθισε ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο ανεξαιρέτως σε κατάσταση σοκ. Πράγματι, μέχρι πρόσφατα, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος, καθώς και οι προκαθήμενοι όλων των άλλων Τοπικών Εκκλησιών, με κάθε δυνατό τρόπο αποσπάστηκαν από τους Ουκρανούς σχισματικούς και δήλωσαν την έλλειψη χάριτος. Ξαφνικά όμως, χωρίς καμία μετάνοια, και μάλιστα χωρίς εφετειακή δίκη (που αναφερόταν στην αντίστοιχη απόφαση του Φαναριού), οι σχισματικοί έγιναν δεκτοί σε κοινωνία με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
 
Τότε ξέσπασε ο ιερός εμφύλιος ανάμεσα σε δύο εκκλησίες που κρατά έως σήμερα. Στη μία πλευρά η νέα εκκλησία τη Ουκρανίας που ιδρύθηκε από τους σχισματικούς (OCU) και στην άλλη η παλαιά που υπαγόταν μέχρι πολύ πρόσφατα στο Πατριαρχείο Μόσχας εδώ και δεκαετίες.

Αρχικά, η στάση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου στο θέμα της αναγνώρισης της OCU ήταν σαφώς αρνητική. Αμέσως μετά την παραλαβή του Τόμου της Αυτοκεφαλίας, το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι ο Κύπριος πρωτεύων φέρεται να είναι έτοιμος να υποστηρίξει την OCU και να αναγνωρίσει τον επικεφαλής της, Επιφάνιο. Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος χρειάστηκε να διαψεύσει δύο φορές τα λόγια των Ουκρανών διπλωματών. Δήλωσε ότι όντως του είχε γίνει πρόταση να υποδεχθεί τον Επιφάνιο Ντουμένκο στην Κύπρο, αλλά απέρριψε την προσφορά αυτή λέγοντας: «Δεν μνημόνευσα τον Επιφάνιο στη Θεία Λειτουργία και δεν θα τον μνημονεύσω».

Στις 18 Φεβρουαρίου 2019, υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση της Συνόδου της Κυπριακής Εκκλησίας, η οποία υιοθέτησε την ακόλουθη δήλωση: «Η εμπειρία δύο χιλιάδων ετών της Κυπριακής Εκκλησίας και ολόκληρης της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο σύνολό της, μας δίνει λόγο να αμφιβάλλουμε για τη δυνατότητα νομιμοποίησης «εκ των υστέρων» εκείνων των καθαγιασμών που διαπράχθηκαν από απαγορευμένους, αφορισμένους και αναθεματισμένους επισκόπους. Η απαγόρευση, ο αφορισμός και ο αναθεματισμός των ατόμων που ξεκίνησαν την ουκρανική κρίση έχουν αναγνωριστεί από όλους τους Ορθοδόξους». Κατά συνέπεια, τότε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος κατηγορηματικά δεν θεωρούσε επίσκοπο τον Επιφάνιο.


Τον Απρίλιο του 2019, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος προσπάθησε να οργανώσει μια ειρηνευτική αποστολή και να αναλάβει την πρωτοβουλία να συμφιλιώσει τις Τοπικές Εκκλησίες που διέκοψαν την κοινωνία μετά τη δημιουργία της νέας εκκλησίας της Ουκρανίας. Για να γίνει αυτό, συναντήθηκε με τους επικεφαλής των Εκκλησιών της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας και της Ιερουσαλήμ. Μετά τη συνάντηση, εγκρίθηκε μια κοινή δήλωση στην οποία οι παριστάμενοι κάλεσαν τα εμπλεκόμενα μέρη στην Ουκρανία να εργαστούν για την «προστασία των πιστών, καθώς και των ιερών ναών και μοναστηριών, από κατασχέσεις και οποιεσδήποτε βίαιες ενέργειες». Αυτά τα λόγια ειπώθηκαν σε μια εποχή που οι σχισματικοί στην Ουκρανία είχαν ήδη καταλάβει εκατοντάδες ιερά της UOC, κάτι που σε πολλές περιπτώσεις συνοδεύτηκε από βία.

Τον Μάιο του 2019, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος είχε παρόμοια συνάντηση με τους προκαθήμενους της Σερβικής, Βουλγαρικής και Ελληνικής Εκκλησίας, μετά την οποία δήλωσε ότι δεν αποδέχεται τη θέση ούτε του Φανάριου (δηλαδή δεν αναγνωρίζει την OCU) ούτε της Ρωσικής Ορθόδοξης εκκλησίας και πρόσθεσε ότι αν κάποιος πάρει το μέρος των Ρώσων ή του Φαναρίου, τότε «θα υπάρξει διάσπαση στην Ορθοδοξία με μαθηματική ακρίβεια».

Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος προέβη σε μια κάπως διφορούμενη δήλωση: «Ως Εκκλησία της Κύπρου δεν ισχυριζόμαστε ότι αναγνωρίζουμε την OCU, αλλά ούτε λέμε ότι δεν την αναγνωρίζουμε. Θέλουμε να έχουμε καλές σχέσεις με όλους», ενώ τόνισε ότι δεν αλλάζει τη θέση του παρά το γεγονός ότι δέχεται πιέσεις.

Πολύ σύντομα, όμως, η στροφή στη ρητορική του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου μαρτυρούσε το γεγονός ότι άρχισε σταδιακά να υποκύπτει σε αυτή την πίεση.

Όμως τον Δεκέμβριο του 2019, ο Κύπριος προκαθήμενος απομακρύνθηκε από τη θέση του να έχει «καλές σχέσεις με όλους» και δήλωσε ότι καταδίκασε τη θέση του Προκαθήμενου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, κατηγορώντας τον ότι προσπαθεί να πάρει το πρωτείο στην Ορθοδοξία: «Του είπα ότι δεν θα ήταν ο πρώτος. Δεκαεπτά περασμένοι αιώνες εξασφάλισαν την πρώτη θέση στον ορθόδοξο κόσμο για την Κωνσταντινούπολη. Εκεί τελειώνει η ιστορία. Μην ξεγελιέστε. Καταλάβετε το αυτό». Σύντομα ο προϊστάμενος της Κυπριακής Εκκλησίας αγνόησε την πρόσκληση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλου σε συνάντηση προκαθημένων και ιεραρχών των Εκκλησιών στο Αμμάν, αφιερωμένη στο ουκρανικό ζήτημα, για την οποία έλαβε προσωπική ευγνωμοσύνη από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. 
 
Λίγους μήνες αργότερα, δηλαδή τον Μάρτιο του 2020, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος συμμετείχε σε συνεδρίαση της Συνόδου της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης και δήλωσε ότι «δεν ήταν πρόβλημα» για αυτόν να αναγνωρίσει τον Επιφάνιο. Απόσπασμα: «Το πρόβλημα της Ορθοδοξίας για μένα προσωπικά και πιστεύω και για τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο δεν είναι αν αναγνωρίζω τον προκαθήμενο της Ουκρανικής Εκκλησίας. Δεν έχει νόημα για μένα. Θα μπορούσα να τον είχα αναγνωρίσει χθες, σήμερα και αύριο».

Αναγνώριση της νέας ουκρανικής εκκλησίας
Οι πιέσεις του Φαναριού στις Τοπικές Εκκλησίες για το θέμα της αναγνώρισης της νέας ουκρανικής εκκλησίας συνεχίστηκαν και μέχρι το φθινόπωρο του 2020 δεν ήταν πλέον δυνατό ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος να λαμβάνει μια διφορούμενη θέση. Σε συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου της Κυπριακής Εκκλησίας στις 9 Σεπτεμβρίου 2020, έθεσε το θέμα της μνήμης του Επιφάνιου. Σχεδόν όλοι οι επίσκοποι τάχθηκαν εναντίον του και ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος υποσχέθηκε ότι δεν θα μνημονεύσει τον Ε. Ντουμένκο, αφού η Ιερά Σύνοδος δεν το υποστηρίζει. Ωστόσο, έκανε ακριβώς το αντίθετο. Στις 24 Οκτωβρίου 2020, τίμησε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της λειτουργίας το όνομα του επικεφαλής της OCU.

Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος υποσχέθηκε στη Σύνοδο να μην τιμήσει τη μνήμη του Ντουμένκο, αλλά ενήργησε διαφορετικά.

Αυτό προκάλεσε αμέσως σκάνδαλο εντός της Κυπριακής Εκκλησίας. Ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος, ο οποίος ήταν παρών, δήλωσε αργότερα στο πρακτορείο ειδήσεων Romfea ότι «δεν πίστευε στα αυτιά του» όταν άκουσε το όνομα του επικεφαλής των Ουκρανών σχισματικών. Μετά από αυτό έφυγε αμέσως από το ναό, χωρίς να περιμένει το τέλος της λειτουργίας «σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόφαση» του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου. Την ίδια ημέρα, 24 Οκτωβρίου 2020, τέσσερις επίσκοποι της Κυπριακής Εκκλησίας, ήτοι: ο Μητροπολίτης Κύκκου Νικηφόρος, ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος, ο Μητροπολίτης Ταμασού Ησαΐας και ο Επίσκοπος Αμαθούντος Νικόλαος, απηύθυναν έκκληση στον Αρχιεπίσκοπο να ακυρώσει αμέσως την άκυρη απόφαση να περιληφθεί το όνομα του Επιφάνιου στο Δίπτυχο των Προκαθημένων των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών. Δήλωσαν ότι επιμένουν στην αρχική τους θέση, σύμφωνα με την οποία «η απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχη να παραχωρήσει «αυτοκέφαλο» στις σχισματικές δομές της Ουκρανικής Εκκλησίας είναι αυθαίρετη, αντικανονική και αντιεκκλησιαστική».

Στις 10 Νοεμβρίου 2020, ο ελληνικός ιστότοπος Philenews κυκλοφόρησε δήλωση του Μητροπολίτη Ταμασού και Ορεινής Ησαΐα, με την οποία γνωστοποίησε ότι τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Κυπριακής Εκκλησίας παραιτήθηκαν από τις επαφές τους με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο και δεν θα συναντηθούν μαζί του, έως ότου η Σύνοδος λάβει απόφαση για το θέμα της αναγνώρισης της OCU. «Επίσης, δεν μπορώ να συναναστρέφομαι με τον Επιφάνιο ή τους συνοδούς του ούτε να τους επιτρέπω να τελούν τα Ιερά Μυστήρια στους πιστούς. Δεν μπορώ να τους επιτρέψω να μπουν στη μητρόπολη μου», είπε ο Μητροπολίτης Ησαΐας.

Με αυτόν τον τρόπο,  η Κυπριακή Εκκλησία βρισκόταν στα πρόθυρα ενός πραγματικού σχίσματος. Ως ένα βαθμό αποφεύχθηκε με την έκδοση απόφασης της Ιεράς Συνόδου με πολύ αξιόλογη διατύπωση. Στις 25 Νοεμβρίου 2020, τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Κυπριακής Ορθόδοξης Εκκλησίας «συζήτησαν διεξοδικά το ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα και το πρόβλημα που προέκυψε λόγω της μνημόνευσης του Αρχιεπισκόπου Επιφανίου Χρυσόστομου ως Προκαθήμενου της Εκκλησίας της Ουκρανίας». Με ψήφους 10 έναντι 7, η Σύνοδος αποφάσισε ότι «δεν αντιτίθεται στην απόφαση του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου».

Με άλλα λόγια, η Σύνοδος δεν αποφάσισε να αναγνωρίσει την OCU (δεν τέθηκε καθόλου τέτοιο ερώτημα), αλλά απλώς συμφώνησε να μνημονεύσει ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος τον Επιφάνιο. Ταυτόχρονα, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος εξασφάλισε μία ψήφο στη Σύνοδο υπέρ της απόφασής του χειροτονώντας άλλον επίσκοπο την ίδια ακριβώς ημέρα που τίμησε για πρώτη φορά τη μνήμη του Επιφανίου. Νέος ιεράρχης εξελέγη ο επίσκοπος Αρσινόης Παγκράτιος. Μια ενδιαφέρουσα ιστορική παρατήρηση: η επισκοπή Αρσινόης είναι ανενεργή από το 1260, δηλαδή δεν υπήρχε στην πραγματικότητα. 
 
Τι έρχεται από εδώ και πέρα;
Κάποια στιγμή η κυπριακή εκκλησία θα κληθεί να αποφασίσει για νέο προκαθήμενο. Όλα δείχνουν ότι - με τα τωρινά δεδομένα- πιθανότερος διάδοχος είναι ο Μητροπολίτης Ταμασού.

Εκκλησιαστικοί κύκλοι εκτιμούν ότι ίσως η Κυπριακή Εκκλησία να επιστρέψει στην ουδετερότητα, δηλαδή άρνηση τόσο για την αναγνώριση της OCU όσο και για την αντίθετη απόφαση.

Οι Ρώσοι σίγουρα ποντάρουν σε αυτό ώστε να κερδίσουν έδαφος στη νέα εκκλησιαστική πραγματικότητα της Ουκρανίας.
 
Όμως οι πρόσφατες επαφές του Μητροπολίτη Ταμασού με τον Οικουμενικό Πατριάρχη δείχνουν σύμφωνα με άλλες πηγές ότι πιθανότατα οι απόψεις του πρώτου να άλλαξαν και από πολέμιος των σχισματικών να έχει μετατραπεί σε σύμμαχος του Πατριάρχη.
 
Όλοι καταλαβαίνουν πολύ καλά ότι η απόφαση για την OCU ελήφθη από τους Κύπριους από την επιθυμία να ευχαριστήσουν τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και να υποστηρίξουν το «ελληνικό πνεύμα» στην Ορθοδοξία. Έχοντας όμως υποταχθεί στο Φανάρι σε μια τέτοια ξεκάθαρα μη κανονική αναγνώριση «καθαγιασμών», θα πρέπει να υποταχθεί και σε άλλα θέματα. Στην πραγματικότητα, η συγχώνευση του Φαναρίου και του Βατικανού φαίνεται πιο κοντινή από ποτέ στον ορίζοντα. Και οι δύο πλευρές μιλούν ανοιχτά γι' αυτό, και η πιο πιθανή ημερομηνία για την καθιέρωση της κοινωνίας να ορίζεται για το 2025, την 1700η επέτειο της Α' Οικουμενικής Συνόδου. 
Θα προκύψει τότε ένα ερώτημα που θα διχάσει περισσότερες από μία Τοπικές Εκκλησίες: να δεχθούν την κοινωνία με τους Καθολικούς με όλες τους τις αιρέσεις ή να αρνηθούν την υπακοή στο Φανάρι; Και τότε θα είναι πολύ πιο δύσκολο για τους Κύπριους επισκόπους, που έχουν πλέον αναγνωρίσει την OCU, να αρνηθούν το θέμα της σύνδεσης με το Βατικανό. 


e-genius.gr ...intelligent web software