Γράφει ο Απόλλων Γ. Λεονταρίτης
Η αποκατάσταση των χρόνιων προβλημάτων των στρατιωτικών νοσοκομείων, φαίνεται ότι αποτελεί πλέον μια από τις βασικές προτεραιότητες της ηγεσίας του ΥΠΕΘΑ η οποία δρομολογείται με το Σχέδιο Νόμου «Ρύθμισης Υγειονομικών Θεμάτων Ενόπλων Δυνάμεων και άλλες διατάξεις», επιδιώκοντας να διορθώσει διαρθρωτικές στρεβλώσεις που επηρεάζουν την ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών. Οι πρόσφατες αλλαγές που έγιναν με εντολή του ΥΕΘΑ Νίκου Δένδια με την απομάκρυνση - καρατόμηση 10 ανώτατων αξιωματικών που ανήκουν στο σώμα του Υγειονομικού, με αφορμή τις πρόσφατες υποθέσεις λανθασμένων ή καθυστερημένων διαγνώσεων που καταγράφηκαν, με επίκεντρο το 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Εκπαίδευσης (ΓΣΝΕ) στη Θεσσαλονίκη, ανέδειξε τις παθογένειες του συστήματος διοίκησης των στρατιωτικών νοσοκομείων ο ρόλος των οποίων είναι κρίσιμος για την εύρυθμη λειτουργία του στρατεύματος.
Είναι απολύτως αποδεκτό από όλους ότι ο κρίσιμος τομέας της υγείας και της παροχής υπηρεσιών υψηλού επιπέδου για την κάλυψη των αναγκών των στελεχών των Ε.Δ αλλά και των οικογενειών τους στα στρατιωτικά νοσοκομεία ουδέποτε αποτελούσε πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Φυσικά οι περισσότεροι εκ των παλαιότερων θα θυμούνται ότι οι ΕΔ απολάμβαναν - επί σειρά δεκαετιών - τη φήμη ότι διατηρούν υψηλά πρότυπα στον τομέα της υγείας με στρατιωτικά νοσοκομεία και γιατρούς που προσέφεραν στη συντριπτική πλειοψηφία ποιοτικές υπηρεσίες σε διαγνωστικό επίπεδο όσο και σε νοσηλεία. Μάλιστα η σύγκριση με τα υπόλοιπα νοσοκομεία του ΕΣΥ ήταν άνιση καθώς λόγω φιλοσοφίας – δομής και τρόπου λειτουργίας οι υγειονομικές δομές των ΕΔ διατηρούσαν πάντα ποιοτικό πλεονέκτημα. Ένα πλεονέκτημα που δυστυχώς για σειρά λόγων απωλέστηκε με αποτέλεσμα να διαπιστώνουμε σήμερα σημαντική υστέρηση και αδυναμίες, των οποίων η επίλυση τους δεν επιδέχεται περαιτέρω καθυστερήσεις.
Συνδυασμός παραγόντων που επέδρασσαν αρνητικά
Οι περικοπές στους λειτουργικούς προϋπολογισμούς λόγω της δημοσιονομικής κρίσης, η απουσία εμπειρίας διοίκησης, οι δυσεύρετες ειδικότητες, τα χρέη του ΕΟΠΥΥ και τα στεγανά μεταξύ των τριών Οπλων αποτελούν ορισμένες μόνο από τις αιτίες που σταδιακά επηρέασαν τις παρεχόμενες ποιότητες υπηρεσιών σε μια πορεία η οποία μέχρι σήμερα είχε αφεθεί ως έχει - παρά τις φιλότιμές προσπάθειες του προσωπικού - που καθημερινά με κόπο συνεχίζει με αίσθημα ευθύνης την αποστολή του.
Είναι επόμενο οτι ο συνδυασμός των παραπάνω παραγόντων δεν θα ήταν δυνατόν να αφήσει ανεπηρέαστα τα στρατιωτικά νοσοκομεία.. Όταν για παράδειγμα τα χρέη του ΕΟΠΥΥ συσσωρεύονται διαχρονικά πως θα μπορέσουν άραγε τα νοσοκομεία των ΕΔ να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους προς προμηθευτές;
Και αυτό είναι ένα από τα πιο απλά παραδείγματα συγκριτικά με το πρόβλημα που υπάρχει σε επίπεδο διοικήσεως όταν ορίζονται γιατροί με ελάχιστη εμπειρία αναλώνουν τον χρόνο τους στις κλινικές, αφήνοντας το διοικητικό βάρος στους υποδιευθυντές οι οποίοι με μειωμένες αρμοδιότητες και ελλιπή προϋπολογισμό ακολουθούν διαδικασίες που έχουν ξεπεραστεί εκ των συνθηκών και δεν έχουν καμία σχέση με τις σημερινές συνθήκες και απαιτήσεις.
Εδώ λοιπόν εισέρχεται στην εξίσωση και το μείζον ζήτημα του απαρχαιωμένου κανονισμού οργάνωσης – λειτουργίας των στρατιωτικών νοσοκομείων που αναμφίβολα χρειάζεται αναθεώρηση.
Ενα από τα φαινόμενα που επίσης επιδρά αρνητικά στο επίπεδο λειτουργίας των στρατιωτικών νοσοκομείων είναι και τάση παραίτησης των γιατρών στις συγκεκριμένες ειδικότητες προκειμένου να δραστηριοποιηθούν στον ιδιωτικό τομέα. Και αυτό διότι οι τελευταίοι φαίνεται να προτιμούν να εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στη πελατεία των ιατρείων που διατηρούν αντλώντας μάλιστα πελατεία και μέσα από τα ίδια τα νοσοκομεία των ΕΔ με την υπόσχεση καλύτερης παροχής υπηρεσιών. Τα παραπάνω βεβαίως δεν αποτελούν κάτι νέο αλλά όταν η κατάσταση τείνει να λάβει χαρακτηριστικά διόγκωσης του φαινομένου τότε προκύπτει αβίαστα η απαίτηση για μέτρα που θα έχουν σκοπό να διορθώσουν την κατάσταση προκειμένου το παρεχόμενο έργο των ιατρών στα στρατιωτικά νοσοκομεία να είναι το προσδοκώμενο και φυσιολογικά αναμενόμενο.
Πολλοί επίσης αποδίδουν την πτώση των παρεχόμενων υπηρεσιών των στρατιωτικών νοσοκομείων στην απόφαση να διευρυνθεί ο ρόλος τους με παροχές υπηρεσιών και σε νοσηλευόμενους εκτός του στενού κύκλο των στελεχών των ΕΔ και των οικογενειών τους.
Έτσι λοιπόν σήμερα ισχύει το θεωρητικό καθεστώς ελεύθερης πρόσβασης όλων των πολιτών στα στρατιωτικά νοσοκομεία βάσει όμως προτεραιότητας και με την προϋπόθεση ότι οι κλίνες δεν χρησιμοποιούνται για τη νοσηλεία κάποιου μέλους των Ενόπλων Δυνάμεων ή των Σωμάτων Ασφαλείας.
Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αντικειμενικά αν η παραπάνω κατάσταση συνέβαλε στην σταδιακή υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών που διαπιστώνεται σήμερα. Όμως είναι λογικό να υποθέσει κανείς ότι τα χρόνια προβλήματα στη χρηματοδότηση των νοσηλευτικών ιδρυμάτων των ΕΔ σε συνδυασμό με τη διεύρυνση της βάσης των δικαιούχων που προσέρχονται για νοσηλεία ή άλλες εξετάσεις, δεν λειτούργησε προς μια θετική κατεύθυνση αναφορικά με το επίπεδο παροχής υπηρεσιών τους.
Παρόλα αυτά θα πρέπει να μη λησμονούμε σε καμία περίπτωση το γεγονός οτι - παρά τα ζητήματα αυτά - οι υπηρεσίες των στρατιωτικών νοσοκομείων παραμένουν σε ικανοποιητικό επίπεδο και αυτό έχει φανεί διαχρονικά. Όλοι θυμόμαστε άλλωστε ότι οι υγειονομικοί των στρατιωτικών νοσοκομείων ήταν οι πρώτοι που έστησαν όλο το σύστημα του εμβολιασμού όταν ξέσπασε ο COVID-19 ενώ αυτή τη στιγμή στελεχώνουν πάρα πολλά νοσοκομεία του ΕΣΥ, ειδικά της Βορείου Ελλάδας, προσφέροντας στην κοινωνία ένα πολύ σημαντικό έργο. Παράλληλα, πάνω από 220 στρατιωτικοί στελεχώνουν το ΕΚΑΒ, είτε ως διασώστες, είτε ως οδηγοί.
Οι Διορθωτικές παρεμβάσεις από τον Ιανουάριο του 2025
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το νομοσχέδιο για την αναβάθμιση των υγειονομικών δομών των Ενόπλων Δυνάμεων παρουσιάστηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο τον Οκτώβριο, νωρίτερα από τα περιστατικά τα οποία βγήκαν στη δημοσιότητα και για τα οποία βρίσκεται σε εξέλιξη και η Ένορκη Διοικητική Εξέταση. Σύμφωνα με τον Υφυπουργό Εθνικής Άμυνας Γιάννη Κεφαλογιάννη, έχουν εντοπιστεί κάποια ζητήματα στα νοσοκομεία, είτε αφορά στην οικονομική τους λειτουργία, είτε αφορά στην υποστελέχωση.
Το γεγονός ότι έχουν υβριδικό χαρακτήρα, δηλαδή θεωρούνται και νοσοκομεία και Στρατιωτικές Μονάδες, έχει ως συνέπεια να μην έχουν οικονομική αυτοτέλεια, καθώς θεωρούνται ως στρατιωτική μονάδα και υπάγονται στον προϋπολογισμό του Επιτελείου. Αυτό σημαίνει ότι όσον αφορά στο ζήτημα των δαπανών και των εσόδων, δεν υπάρχει ΑΦΜ, προϋπολογισμός και ισολογισμός.
Γιαυτό και πλέον σύμφωνα με τον ΥΦΕΘΑ θα γίνεται και κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων ενώ θα υπάρχουν δείκτες ποιότητας, που εφαρμόζονται και στο ΕΣΥ, έτσι ώστε να φαίνεται στην πράξη αν κάποιο τμήμα έχει μια δυσλειτουργία, όπως αυτό που συνέβη στο 424 ΓΣΝΕ και να διορθώνεται αυτόματα.
"Επιπλέον, προτιμούμε οι στρατιωτικοί γιατροί να είναι στα νοσοκομεία και όχι να υπηρετούν σε Τάγματα, Λόχους ή γενικότερα σε Μονάδες εκστρατείας, για να μπορούν να πάρουν τον επόμενο βαθμό, όπως ισχύει με το υπάρχον πλαίσιο. Τους δίνουμε την δυνατότητα να ασκούν χρόνο διοίκησης και εντός στρατιωτικού νοσοκομείου, έτσι ώστε να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε, μεταξύ άλλων, το ζήτημα της υποστελέχωσης.
Δίνουμε κίνητρα στους υγειονομικούς των Ενόπλων Δυνάμεων για να παραμείνουν στο κρατικό σύστημα της Στρατιωτικής Ιατρικής. Για πρώτη φορά θεσμοθετείται αποζημίωση για τα νυχτερινά και τις εφημερίες, όπως ισχύει και για τους υγειονομικούς του ΕΣΥ. Ένας από τους βασικούς λόγους που πολλές φορές παρατηρούνται οι παραιτήσεις από το Υγειονομικό Σώμα είναι γιατί περιμένουν πάρα πολλά χρόνια για την απόκτηση ειδικότητας, πέντε χρόνια κατά μέσο όρο από την αποφοίτηση τους¨” ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ Κεφαλογιάννης.
Τα παραπάνω επιδιώκεται από την ηγεσία του ΥΠΕΘΑ να συνδυαστούν με και μια καλύτερη μισθολογική αποζημίωση, η οποία θα είναι ανάλογη με το έργο που προσφέρουν, ώστε να παρέχονται επιπλέον κίνητρα για καλύτερη στελέχωση των στρατιωτικών νοσοκομείων των ΕΔ και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Σε αυτό το πλαίσιο ο ΥΦΕΘΑ έχει ήδη ανακοινώσει οτι για πρώτη φορά θεσπίζεται η αποζημίωση εφημεριών των στρατιωτικών γιατρών όπως ακριβώς γίνεται στο ΕΣΥ, αποκαθιστώντας την – έως σήμερα – αδικία. Παράλληλα, θεσμοθετείται η αποζημίωση της νυχτερινής απασχόλησης των νοσηλευτών, ενώ παρέχεται η δυνατότητα στους στρατιωτικούς γιατρούς, να έχουν απογευματινά ιατρεία προκειμένου να ενισχυθεί το εισόδημα των υγειονομικών στελεχών των ΕΔ.
