x 
Καλάθι - 0,00 €

Καλάθι

Το καλάθι σας είναι άδειο.

Το κύπελλο των Πτολεμαίων που έγινε ιερό Δισκοπότηρο

| Επικαιρότητα

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ ΕΔΩ

ΣΤΕΙΛΤΕ ΜΗΝΥΜΑ

Είτε πρόκειται για την αναβίωση των ανατολικών πρακτικών διαλογισμού στη σύγχρονη υγειονομική περίθαλψη είτε για την παρατεταμένη παρουσία του χριστουγεννιάτικου δέντρου στο σαλόνι, πολλά έθιμα έχουν ενσωματωθεί από το αρχικό τους περιβάλλον σε ένα εντελώς διαφορετικό.

 

Όχι μόνο αυτή η πρακτική δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά πολλές φορές γίνεται σκόπιμα. Όσον αφορά τη χριστιανική οικειοποίηση μη χριστιανικών (δηλαδή ειδωλολατρικών) πολιτιστικών στοιχείων, ένα εξαιρετικό τετοιο παράδειγμα μπορεί να φανεί στην ιστορία του πώς το Κύπελλο των Πτολεμαίων έγινε Δισκοπότηρο του Χριστού.

Πριν κλαπεί από το Λούβρο το 1804, το Κύπελλο των Πτολεμαίων χρησίμευε για εκατοντάδες χρόνια ως το δισκοπότηρο των ευχαριστιών για το κρασί της κοινωνίας στη Βασιλική του St Denis στο βόρειο Παρίσι. Το χαμένο τεχνούργημα ανακτήθηκε τελικά αργότερα τον 19ο αιώνα, αλλά μέχρι τότε δεν μπορούσε πλέον να χρησιμεύσει ως δισκοπότηρο. Το ίδιο το κύπελλο είναι ένα περίπλοκα σκαλισμένο κομμάτι όνυχα με δύο λαβές και έχει διαστάσεις 8,4 x 12,5 εκατοστά. Το κύπελλο έχει ένα μικρό άκρο στο κάτω μέρος, στο οποίο μπορεί να σταθεί, αλλά πιθανότατα ανασηκωνόταν χρησιμοποιώντας τις λαβές.

 

Έτσι, τουλάχιστον, σκόπευαν οι παγανιστές δημιουργοί του να χρησιμοποιείται. Κάποια στιγμή περί την την Καρολίνια Αναγέννηση μια βάση σε σχήμα κώνου προστέθηκε στο κύπελλο για να γίνει σωστό δισκοπότηρο.

Αργότερα, τον 12ο αιώνα, ο διάσημος Abbot Sugar του St. Denis το στόλισε με χρυσό και πολύτιμες πέτρες.

Αυτό το γνωρίζουμε μόνο από τα σκίτσα που περιέγραφαν το τεχνούργημα.

 

Η ακριβής ημερομηνία προέλευσης του Κυπέλλου των Πτολεμαίων είναι δύσκολο να προσδιοριστεί επειδή δεν υπάρχουν παρόμοια αντικείμενα για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης.

Κατασκευάστηκε πιθανότατα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κατά την ελληνιστική περίοδο κάπου μεταξύ 250 π.Χ. – 100 μ.Χ. Οι Πτολεμαίοι ήταν μια δυναστεία που κυβέρνησε την Αίγυπτο, τη Νουβία και τη Συρία από το 323 π.Χ. έως το 30 π.Χ. Η δυναστεία ξεκίνησε με τον Πτολεμαίο Α’ (στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου όταν διαιρέθηκε η Αλεξανδρινή αυτοκρατορία) και τελείωσε με την αυτοκτονία της Κλεοπάτρας.

Το όνομα του δισκοπότηρου προέρχεται από μια περιγραφή που γράφτηκε το 1644 από τον ιστορικό Jean Tristan του Saint-Amant, στην οποία λέει ότι το κύπελλο κατασκευάστηκε για την κηδεία του Πτολεμαίου Β΄: «Αυτό το αγγείο κατασκευάστηκε με εντολή του Πτολεμαίου Φιλαδέλφου [Πτολεμαίου Β΄] , Βασιλιά της Αιγύπτου, και σε αυτό φαίνεται να αναπαρίσταται  μία από εκείνες τις γιορτές ή τις θυσίες που γιορτάζονται προς τιμήν του Βάκχου, ο οποίος έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από τους Αιγύπτιους.

 
 

Δεν υπάρχουν ασφαλή στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό.

Ωστόσο, η περιγραφή του Jean Tristan του Saint-Amant παρέχει μια καθαρή εξήγηση σε έναν ιστορικό αναχρονισμό: γιατί ένα κύπελλο που κατασκευάζεται στην Αίγυπτο να είναι διακοσμημένο με σύμβολα ελληνικών θεών; Η εξήγησή του ήταν ότι οι Αιγύπτιοι τρελαίνονταν για τον Βάκχο (το ρωμαϊκό όνομα για τον Έλληνα Διόνυσο, τον θεό του κρασιού). Αλλά σήμερα οι μελετητές πιστεύουν ότι το κύπελλο σκαλίστηκε από Έλληνα ή Ρωμαίο, που πιθανόν να εργαζόταν στη μεγάλη αιγυπτιακή πόλη της Αλεξάνδρειας.

Το αριστοτεχνικά σκαλισμένο κύπελλο απεικονίζει κλασικές διονυσιακές σκηνές και σύμβολα. Η μία πλευρά του κυπέλλου, που πιστεύεται ότι είναι η μπροστινή πλευρά, δείχνει έξι μάσκες που περιβάλλουν έναν θυσιαστικό βωμό που υποστηρίζεται από δύο σφίγγες. Κοντά στη λαβή διακρίνεται ο Ερμής να κρεμάει μια μάσκα και το κοράκι του Απόλλωνα (και των δύο αδελφών του Διονύσου). Υπάρχουν επίσης κατσίκες, ένα τσιτάχ/λεοπάρδαλη και ένα φίδι που αναδύεται από ένα ψάθινο καλάθι – όλα αυτά είναι σημαντικά σύμβολα στη λατρεία του Διονυσίου. Στην άλλη πλευρά του κυπέλλου, στην πίσω όψη, υπάρχει ένας άλλος θυσιαστικός βωμός, αυτός που δείχνει πέντε (πιθανώς) ιερά σκεύη στην κορυφή καθώς και μια μικρή γυναικεία μορφή που φέρει δάδα, ίσως μια από τις ιέρειες της λατρείας. Υπάρχουν επίσης περισσότερες κατσίκες και εικόνες του Παν.

Αυτό που θεωρείται τώρα η πίσω όψη του Κυπέλλου των Πτολεμαίων, ένα ειδωλολατρικό κύπελλο που μετατράπηκε σε χριστιανικό δισκοπότηρο.

Το κύπελλο αφορούσε ξεκάθαρα τη γιορτή της λατρείας του Διονύσου και μπορεί να χρησιμοποιήθηκε στις τελετουργίες του. Αλλά ο αρχικός σκοπός του κυπέλλου και πολλές από τις συμβολικές έννοιες έχουν ξεχαστεί εδώ και καιρό. Όταν το διονυσιακό κύπελλο έγινε χριστιανικό δισκοπότηρο, οι περιγραφές παρέλειψαν τον ελληνικό συμβολισμό και απλώς δήλωσαν ότι υπήρχαν πολλά όμορφα ζώα, δέντρα και πρόσωπα.

Όταν το διονυσιακό κύπελλο έγινε χριστιανικό δισκοπότηρο, οι περιγραφές παρέλειψαν τους ελληνικούς – και διονυσιακούς- συμβολισμούς για ευκόλως εννοούμενους λόγους.

Αν είναι δύσκολο να συμπεράνει κανείς την προέλευση του κυπέλλου, είναι σχεδόν αδύνατο να προσδιοριστεί πώς έφτασε στα χέρια των Γάλλων βασιλιάδων. Ο ένας ή ο άλλος βασιλιάς το δώρισε τελικά στο μεσαιωνικό αβαείο του St. Denis, που με τη σειρά του το δώρισε στο Λούβρο το 1791. Σήμερα το κύπελλο/δισκοπότηρο εκτίθεται στο Cabinet des Médailles στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας στο Παρίσι. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους θησαυρούς του.

TAGS:


e-genius.gr ...intelligent web software